نکاتی مهم از باغداری تجربی !

 بعد از کشت نهال و سربرداری آن نباید اموری را انجام داد تا بعد از چند سال(بسته به گونه های مختلف متفاوت است)نهال ما به یک درخت قوی و اقتصادی و سالم تبدیل شود.اولین نکته آبیاری منظم و به موقع می باشد چون نهال ما نیاز زیاد و کافی به آبیاری دارد ولی باید دقت کرد که از آبیاری بیش از حد جلوگیری شود چون به شدت به نهال آسیب میزند و باعث پوسیدگی در طوقه و یا ریشه می گردد.

آبیاری در مناطق مختلف و باتوجه به رطوبت و بارش و میزان نور خورشید و باد متفاوت است.توجه کنید که نباید خشک بودن سطح خاک را ملاک دوره های آبیاری قرار داد.

مرحله بسیار مهم در کشت نهال هرس اولیه نهال میباشد که بعد از کشت و بنا به منطقه ای که در آن کشت صورت گرفته و بعد از اینکه مطمئن شدیم که سرمایی در کار نیست و فصل رشد در حال شروع شدن است اقدام به سربرداری کردن نهال از ارتفاع 80 سانتی متری میکنیم.بسیاری از مردم و باغداران محترم مخالف اینکار هستند و اینکار را انجام نمیدهند.از مزایای این کار این است که بازوهای درخت از ارتفاع 80 سانتی متری شکل گرفته و هم زودتر و بهتر وارد مرحله باردهی می شود و هم درخت فرم بهتری می گیرد و هم برداشت میوه و سم پاشی و… راحت تر انجام میشود.تذکر اینکه موقع سربرداری حتما قیچی را با زاویه حدودا 40 درجه قرار دهید تا شاخه با یک شیب سربرداری شود تا اینکه آب باران و رطوبت به پایین هدایت شده و باعث بیماری نشود و برای اطمینان بیشتر محل سربرداری را چسب باغبانی میزنیم.

بلافاصله بعد از کشت نهال باید آنرا آبیاری کرد که این امر تاثیر بسیار زیادی بر گیرایی نهال دارد بنا بر این با درست کردن تشتک برای آبیاری این کار را انجام میدهیم.توضیح اینکه اندازه تشتک باید مناسب باشد تا موقع آبیاری نهال بخوبی سیراب شود و اگر از آبیاری قطره ای استفاده می کنیم قطره چکان ها در فاصله خوبی با نهال قرار گیرند.

برای گذاشتن نهال در چاله باید دقت شود که اولا ریشه ها با کود دامی ارتباط نداشته باشند،بدین منظور کود را ته چاله و روی آن خاک ریخته و بعد نهال را در چاله میگذاریم.تذکر اینکه محل پیوند باید حدودا 20 سانتی متر بالاتر از سطح خاک باشد و برای پر کردن چاله نباید از خاکی که از داخل چاله بیرون ریخته شده استفاده کرد بلکه باید از خاک سطح و آفتاب خورده استفاده کرد.

برای اینکه ریشه های آسیب دیده را ترمیم کنیم و از پوسیدگی آنها جلوگیری کنیم باید آنها راحتما قبل از کشت هرس کنیم.توجه داشته باشید که ریشه های ریز یا مویین که وظیفه انتقال آب و مواد غذایی را دارند را نباید حذف کرد.

هرچقدر چاله ها عمیق تر باشند نهال در سالهای اول رشد سریع و بهتری خواهد داشت.تذکر اینکه در زمان  کشت حتما کود دامی (گاوی)پوسیده را ته چاله ها ریخته و سپس برروی آن خاک ریخته تا از تماس ریشه با کود جلوگیری و مانع خشک شدن نهال شود و در سالهای بعد نهال از آن تغذیه کند.

 نکاتی درباره ی نهال کاری

1. ابتدا باید بدانید کدام رقم مناسب ترین نوع نهال برای منطقه شما است.

2. رقم انتخاب شده را از نظر سازگاری با شرایط آب و هوایی، نوع خاک، گلدهی، پر محصولی و مقاوم بودن به آفات و بیماریها، مورد توجه قرار دهید.

3. نهال ها را از افراد و مکان های معتبر و شناخته شده، تهیه کنید.

4. از ورود نهال های آلوده به آفات و بیماری ها به باغ، جلوگیری کنید.

5. برای موفقیت بیشتر، نهال های پیوندی یک یا دو ساله را انتخاب کنید.

6. توجه داشته باشید در زمان حمل و نقل، ریشه های نهال نباید در معرض هوا قرار بگیرد.

7. نقشه باغ را ابتدا روی زمین پیاده کنید، سپس محل کاشت دقیق نهال ها را تعیین کرده و علامت گذاری کنید.

8. درختان را به صورت مربع و یا مستطیل و در اراضی شیبدار روی خطوط تراز بکارید.

9. حداقل فاصله کاشت درختان رعایت شود.

10. بر اساس نوع درخت و جنس خاک چاله هاییی به شعاع 50 تا 100 سانتیمتر و گودی (ارتفاع) 60 تا 100 سانتیمتر حفر کنید.

11. هنگام گودبرداری، خاک رویی را به عمق یک بیل در یک سمت و خاک زیرین را در سمت دیگر چاله بریزید.

12. قبل از کاشت نهال ها با یک هرس مناسب، ریشه های شکسته، زخمی و آسیب دیده را حذف کنید.

13. برای پیشگیری از آلوده شدن ریشه ها به بیماریها،باید ریشه هی نهال در محلول ضد عفونی به شرح زیر فرو ببرید و بعد در چاله ها بکارید. (سم بنومیل یا سموم قارچ کش مشابه (300 گرم)+خاک رس (10 کیلوگرم)+کود دامی (10کیلوگرم) +آب (100 لیتر)

14. خاک رویی جدا شده چاله را با هم حجم خودش کود پوسیده، مخلوط کرده و در ته چاله بریزید.

15. نهال ها را به طور مستقیم به نحوی در چاله قرار دهید، که محل پیوند حتماً بالای سطح خاک، قرار گیرد.

16. گودال را با خاک پر کنید و با فشار دادن خاک با پا، فاصله ها و هوای اطراف ریشه ها را از بین ببرید.

17. نهال ها را باید بلافاصله آبیاری کنید.

18. نهال های تازه را حتماً به یک قیم ببندید و از تکان خوردن و خم شدن آنها جلوگیری کنید.

19. بهتر است درختان جوان را در چند سال اول برای حفاظت از تنه و جلوگیری از سوختن و پوست انداختن درخت، رنگ سفید پلاستیکی بزنید.

20. برای جلوگیری از جویدن تنه به وسیله حیوانات جونده،نوعی حفاظ با استفاده از مقوا، گونی و یا سیم توری دور ساقه درخت قرار دهید.

برخی از مشخصات یک نهال خوب نهال پیوندی باید دارای پایه و پیوندک مشخص باشد.

از نظر سن نهال پیوندی باید یکساله (از زمان پیوند) و یا دو ساله (از زمان کاشت بذر در خزانه) سن داشته باشد. نهال های خیلی جوان و کمتر از یک سال و یا نهال های مسن و بیشتر از دو سال سن برای احداث باغ مناسب نیستند ولی گاهی برای واکاری درختان خشکیده در باغ احداث شده می توان از نهال های دو ساله نیز استفاده نمود.

جوانه های روی تنه نهال به خصوص در دوسوم قسمت پایین تنه نهال بایستی سالم و قوی باشد تا بتواند پس از کاشت نهال در زمین اصلی و سربرداری آن شروع به فعالیت کرده و تعداد شاخه های لازم را در جهات مختلف تنها درخت تولید کند. معمولاً در نهال های مسن جوانه های قسمت پایین تنها نهال این حالت خود را از دست داده و پا به اصطلاح کور شده که باید از خرید آنها خودداری شود.

نهال پیودی باید ساقه ای عمودی داشته باشد و از محل پیوند به طور مستقیم به طرف بالا رشد کرده باشد و گره یا زاویه ای با پایه پیدا نکرده باشد به عبارت دیگر تنها نهال نسبت به سطح زمین عمود باشد.

برخی مشخصات دیگر یک نهال خوب:

نهال پیوندی باید یک تنه بوده و چند شاخه نباشد زیرا نه تنها حمل و نقل بلکه فرم دهی نهال های چندتنه در زمینه اصلی مشکل می باشد. بنابراین باید مرتباً از خزانه بازدید شود و چنانچه نهالی چندشاخه شده تنه اصلی آن را حفظ و شاخه های زاید را حذف کرد.

زخم پیوند نهال باید کاملاً التیام یافته باشد و پوست پایه و پیوندک این محل را کاملاً پوشانده باشد و به اصطلاح به خوبی جوش خورده باشد تا در اثر فشارهای مکانیکی و یا باد شاخه حاصل از پیوندک از پایه جدا نشود.

ریشه، تنه و شاخه های نهال باید کاملاً سالم بوده و حالت طبیعی داشته و عاری از هر گونه آلودگی و ابتلا به آفات، امراض، نماند و با علف های هرزانگل باشد.

نهال گواهی شده باید به اندازه کافی رشد طولی و قطری داشته باشد. حد استاندارد پیش بینی شده در مورد نهال انواع درختان میوه به شرح زیر می باشد. نهال تمام ارقام درختان میوه دانه دار و هسته دار باید متوسط الرشد باشد. ارتفاع نهال در درختان دانه دار باید ۲۰۰ ۱۲۰ سانتی متر و در درختان هسته درا ۱۸۰ ۱۰۰ سانتی متر ولی قطر تنه در هر دو گروه ۲ ۱ سانتی متر باشد. نهال گردوی یک ساله باید ۹۰ ۷۰ سانتی متر ارتفاع و ۲ ۱ سانتی متر قطر داشته باشد. در صورتی که گردوی دو ساله باید ۱۵۰ ۱۰۰ سانتی متر ارتفاع و ۳ ۲ سانتی متر قطر داشته باشد. قلمه های ریشه دار انار، انجیر، زیتون و انگور نیز باید کمتر از ۵۰ سانتی متر ارتفاع داشته باشد.

یک نهال گواهی شده باید دارای برگ گواهی سلامت و بهداشت از طرف مدیریت حفظ نباتات استان باشد.

هر نهال با دسته نهال باید دارای اتیکتی که حاوی اسم پایه و پیوندک مربوطه است باشد تا از اختلاط ارقام جلوگیری شود.

در نهال پیوندی پایه و پیوندک باید از نظر تجانس و تطابق کاملاً با یکدیگر سازگار بوده و هیچگونه علامت ناسازگاری در آنها دیده نشود.

پوست ریشه، تنه و شاخه های نهال باید صاف، شاداب و حالت طبیعی داشته باشد و فاقد آثار خرگوش خوردگی، گره، زگیل یا تومورهای غیرطبیعی باشد.

یک نهال گواهی شده و مرغوب باید دارای شناسنامه ژنتیکی بوده و مشخصات پایه و پیوندک و یا درخت مادری که از آن بذر، قلمه یا پاچوش گرفته شده در این شناسنامه ثبت شده باشد. به عبارت دیگر اصالت ژنتیکی این نهال باید مشخص باشد.

در نهال های پیوندی، محل پیوند نباید در فاصله کمتر از ۱۵ سانتیمتری سطح زمین باشد.

مراحل کاشت نهال:                                                                                                                    1- شخم زمین:با استفاده از گاوآهنهای قلمی یا دکمپکتور زمین باید به عمق120 تا130 سانتیمتر بصورت دو شخم عمود بر هم نرم وآماده گردد.

2- تهیه نقشه: برای کاشت درختان میوه روشهای مختلفی از جمله مربعی، مستطیلی، مثلثی و داربستی وجود دارد روشهای مستطیلی و مثلثی از دیگر روش ها بهتر است چون در این دو روش درختان از نور گیری بهتری برخوردار بوده و کمترین سایه اندازی را بر روی هم خواهند داشت . از کاشتن درختان به روش مربع در مناطق سردسیر باید خوداری گردد زیرا این روش مخصوص مناطق گرمسیری است در این روش درختان در صبح و بعد ظهر بر روی هم سایه اندازی دارند و عملکرد به شدت پائین می آید .

3- حفر گودال: ابعاد گودال بسته به حاصلخیزی، جنس خاک و نوع درخت متغیر است. در صورت مساعد بودن شرایط خاک بهتر است ابعاد گودال به طول 50 سانتیمتر ، عرض50 سانتیمتر و عمق 50 سانتیمتر باشد. در اراضی دارای خاک ضعیف و سنگلاخی ابعاد گودال به طول 100سانتیمتر، عرض 80 سانتیمتر و عمق 150 سانتیمتر در نظر گرفته می شود. با این روش کشت، درختان در مدت یک سال به اندازه دو تا سه سال رشد می کنند و در دراز مدت هیچ مشکلی برای رشد و نمو درخت بوجود نمی آید.درموقع حفر گودال، خاک سطح الارض(قسمت بالا) در سمت راست و خاک پائین در سمت چپ گودال ریخته شود. در زمان کاشت نهال خاک سطح الارض (که قویتر و حاصلخیزتر است) را با کود دامی پوسیده مخلوط نموده، و اطراف نهال با آن پر خواهد شد

4- خاک مناسب: بطور کلی اکثر درختان میوه طالب خاکهای سبک (شنی لومی) با اسیدیته 7-6می باشند. در صورت نامساعد بودن خاک، با انتخاب پایه مناسب می توان مشکل را برطرف نمود. از کاشت درختان هلو در خاکهای سنگین باید خودرای شود. چون پس از مدتی برگهای هلو کوچک و زرد رنگ شده ودر نهایت شروع به ریزش می نمایند. خاک های سنگین مناسب درختان آلو و گلابی است. در خاکهای آهکی و شنی و سنگلاخی نیز درختان گیلاس، گردو و زردآلو.بهترین عملکرد را دارند.

5- انتخاب نوع درخت ورقم مناسب آن: از کاشت درختان گردو ،زردآلو، سیب، گلابی(دیررس)،هلوهای زودرس (اسپرینگ تایم یا 60روزه و زعفرانی اول رس )و آلو(بخارا یا درگزی )در دشت خوداری گردد، چون در اکثر سال ها دچار سرمازدگی بهاره می شوند. برای کاشت درختان میوه بهتر است حداقل از دو تا سه رقم سازگار در منطقه استفاده گردد تا گرده افشانی به بهترین نحو صورت گیرد و ریسک تولید محصول کاهش یابد.

6- تهیه و حمل نهال: بهتر است از خزانه های مورد تائید کمیته نهال استان نهال دارای اتیکت تهیه گردد و بصورت شکلات پیچ تا محل مورد نظر انتقال یابد و بلافاصله کشت گردد. در غیر این صورت روی ریشه ها را بپوشانیده تا ریشه های مویی خشک نشوند.

7- آرایش ریشه و ضدعفونی نهال: پس از حذف ریشه های زخمی و شکسته، با استفاده از 50لیتر آب، 7 کیلوگرم کود دامی تازه و 300 گرم سم قارچ کش میتوان معجونی آماده کرده و ریشه ها نهال را با آن ضدعفونی نمود .

8- سر برداری نهال: بدون استثنا در موقع کاشت نهال باید سر برداری صورت گیرد تا تعادل قسمت هوایی و زمینی برقرار گردد. بستگی به نوع درخت سر برداری متغیر می باشد. بطور کلی برای اکثر درختان همچون سیب،گلابی،به وآلو یک متر و برای هلو و شلیل 80-60سانتیمتر وبرای گردو 120 سانتیمترسربرداری مناسب است. با توجه به خالی بودن ساقه گردو جهت جلوگیری از نفوذ آب به داخل ساقه محل برش باید با چسب پیوند پوشانیده شود .

9- جهت و ارتفاع کاشت نهال: برای گیرایی بیشتر،تولیدکنندگان نهال پیوند را در سمت شمال می زنند، لذا هنگام کاشت نهال باید پیوندک در سمت شمال قرار گیرد. در غیر این صورت 7-5 سال بعد،از تنه درخت صمغ خارج شده و باعث خشک شدن آن می شود.همچنین موقع کاشت نهال پیوندک باید20-10 سانتیمتر بالاتر از سطح خاک باشد تا خفه نشود.

10- آبیاری:لازم است بلافاصله پس از کاشت نهال، آبیاری دقیق انجام گیرد. در صورت نبودن آب، با پا خاک اطراف نهال را فشرده تا هوای اطراف ریشه هاخارج شود و از خشک شدن نهال جلوگیری گردد.

نکاتی در مورد احداث باغات میوه:

1- شرایط آب و هوایی 2- انتخاب خاک 3- انتخاب منطقه (موقعیت منطقه)

4- انتخاب رقم 5- عوامل اقتصادی

1- شرایط آب و هوایی

الف) دما: درختان میوه خزان دار باید در طول زمستان به تعداد ساعات معین دمایی کمتر از هفت درجه (بین 0 تا 7 درجه سانتی گراد) دریافت کنند تا از حال استراحت بیرون آمده و شروع به رشد کنند و این امر یکی از مهمترین عوامل محدود کننده مناطق کشت درختان میوه مختلف می باشد یعنی اگر سرمای لازم تامین نگردد،‌در اکثر موارد جوانه های گل در بهار نمی شکفند و محصول تولید نمی کنند و اثر دیگر سرما بر روی درختان میوه سرما زدگی بهاره است که بسیاری از نقاط دنیا با وجود برخورداری از دامنه دمایی و میزان سرمای مناسب برای کشت درختان میوه،‌به دلیل داشتن سرمای دیر رس بهاره بعد از شکوفایی جوانه ها که موجب سرمازدگی گل ها و گاهی میوه ها می شود،‌برای میوه کار مناسب نسیتند. از دیگر عامل دمایی که در میوه کاری موثرند می توان از نوسان دمایی یا تفاوت زیاد دمای شب و روز و همچنین تگرگ نام برد که باعث آسیب و خسارت به درختان میوه می گردد.

باید شرایط آب و هوایی (حرارت و سرمای بهاره) را در نظر گرفت درجه حرارت برای رشد و نمو درخت و رسیدن میوه بایستی کافی باشد اطلاعات درجه حرارت را از ایستگاههای هواشناسی می توان گرفت و بعدا به احداث باغ اقدام کرد. درخت زردآلو نسبت به سرما مقاوم است ولی در موقع باز شدن شکوفه هایش اگر سرما وجود داشته باشد باعث از بین رفتن گلها می شود پس در انتخاب نهال باید نهال هایی را که دیرتر به گل می روند باید انتخاب کرد. (پرتغال واشنگتن ناول که در جنوب و شمال کاشته می شود که در شمال به علت کمبود نور و درجه حرارت ترش مزه می شود) اگر در منطقه ای سرمای بهاره وجود داشته باشد باید از راه های ذیل با آن مبارزه کرد:

– انتخاب ارقامی که در بهار دیرتر گل هایشان باز می شود مثل درخت به.

2- بایستی تا آنجایی که امکان دارد درخت را پاکوتاه نگه داشت و یا از واریته های پاکوتاه استفاده کرد ه در مقابل سرما مقاومتر از پایه بلند ها هستند.

3- استفاده از هورمون بازدارنده رشد که یکی از آنها آلار است که روش مصرف آن به این صورت است که این هورمون را به صورت محلول در آورد و بر روی شاخ و برگ درخت بپاشند که از باز شدن گل تا مدت معینی جلوگیری می کند (گل دادن را کمی عقب می اندازد) که از خطر سرما آن را نجات دهد.

4- استفاده از باد شکن که در اطراف باغات در قدیم دیوار می کشیدند و اما در باغ های وسیع ازدرختان بعنوان باد شکن استفاده می کنند. که برای این منظور از تبریزی- کاج- سنجد و در جنوب از اکالیپتوس – آکاسیا و گز استفاده می کنند که جلوی سرما و باد را گرفته و از ریزش شکوفه جلوگیری می کند.

5- استفاده از بخاری های باغی که در کرج و شهریار و اصفهان استفاده می شود و طرز کارشان به این صورت است که بخاری ها را در بین ردیف های و هر 6 متر به 6 متر نصب می کنند به طوریکه در یک هکتار 100 عدد بخاری باشد. در قدیم با آتش زدن کاه و کلش در باغات و ایجاد دود باعث جلوگیری از سرمای بهاره می شوند. روش کار در بخاری های نفت سیاه یا گازوئیل به این صورت است که در نقاط مختلف باغ میزان الحراره هایی نصب می شود که در باغات بزرگ یک اطاقک احداث می کنند و در بیرون از اطاقک نیز یک میزان الحراره که به باطری وصل است و به زنگ نیز متصل است که با پایین آمدن درجه حرارت به صفر زنگ اخبار می زند که با روشن کردن بخاری ها درجه حرارت را بالا می برند. در درجه حرارت 1- درجه سانتیگراد بیشتر گل ها از بین می روند.

6- کاشتن درختان در کوهپایه ها و کوهستان ها که آنها را از خطر سرمای بهاره حفظ می کند.

7- آبیاری بارانی که در صورت امکان جلوی سرما را بگیرد چونکه وقتی آب به صورت قطرات پاشیده شود گرمایی حدود 70 تا 80 کالری آزاد می کند که این حرارت مانع از بین رفتن شکوفه های می شود.

ب) نور

طول روز بر گل انگیزی درختان میوه موثر نیست،‌ اما شدت نور در رشد و باروری درختان بسیار موثر است و تنها راه نور رسانی کافی به درون تاج درخت شکل دهی و تراکم مناسب دادن به شاخه های درخت می باشد و اثر دیگر نور در درختان میوهایجاد رنگ در میوه هاست به عنوان مثال میوه های سیب اگر شدت نور در دو تا سه ماهر آخر فصل رشد کافی نباشد تولید رنگ سرخ دچار اختلال می گردد و به این دلیل پیشنهاد می گردد تا در مناطقی که هوای پاییزه ابری یا مه آلود دارد به جای سیب سرخ،‌انواع زرد و سبز آن کشت گردد.

2- انتخاب نوع خاک:

اکثر درختان میوه به بافت خاک حساسیت زیادی نشان نمی دهند و اگر خاک دارای عمق کافی زهکش و PH مناسب باشد به خوبی در آن رشد می کند و محصول کافی می دهند. البته لازم به تذکر است که خاکهای سبکتر معمولا از خاکهای سنگین کم رطوبت تر بوده و به همین دلیل در بهار زودتر گرم ودر پاییز دیرتر سرد می شوند و چون تهویه بهتری دارند در صورت کفایت آب و مواد غذایی،‌درختان میوه در آنها رشد بیشتری می نمایند. در بررسی خاک به منظور احداث باغ نکاتی که از اولویت برخوردار هستند:

در درجه اول عمق خاک و در درجه دوم عمق سطح آب زیر زمینی و در درجه سوم میزان شوری خاک است. چون که کمبود مواد غذایی و آلی خاک و تا حدود PH نامناسب خاک را می توان با افزودن مواد لازم به خاک جبران کرد. در صورتی که عمق خاک کم باشد می توان گودال هایی با ابعاد نسبتا بزرگ 2 متر حفر و آن را با خاک مرغوب پر کرد و درخت را در آن کاشت هر چند که این امر پر هزینه بود و زهکش و اصلاح شوری خاک نیز پر هزینه است و تا حد امکان باید از کشت در این خاکها دوری کرد. باید در خاک به فاصله 500 متر به 500 متر پروفیل بزنیم ولی اگر امکان نداشت فاصله را بیشتر انتخاب می کنیم و در موقع پروفیل زدن این نکات را بایستی رعایت کرد:

1- عمق خاک: برای درختکاری هر چه عمق خاک بیشتر باشد و قابلیت نفوذ داشته باشد مناسب تر است در نمونه برداری از 30-0 سانتی متری و از 60-30 سانتی متری و از90-60 سانتی متری به ترتیب جدا نمونه برداری می کنیم .

2- PH خاک: عناصر غذایی در PH های بخصوص قابلیت جذب برای گیاه دارند و به عنوان مثال درخت سیب در PH 5/6-6 حداکثر رشد را دارد.

3- زهکشی مناسب خاک

4- حاصلخیزی خاک: خاکهای شن رسی یا رس شنی قوی و عمیق با PH مناسب و زهکش مناسب.

– انتخاب منطقه (موقعیت محل):

مجموعه عوامل عرض جغرافیایی ،‌ ارتفاع از سطح دریا و مقدار شیب زمین،‌موقعیت محل را تشکیل می دهند. اثر این عوامل در درجه اول بر روی مقداردمای محیط و درجه دوم بر روی شدت نور است. بدین ترتیب که هر چه عرض جغرافیایی بیشتر باشد چون نور خورشید با زاویه کمتری به سطح زمین می تابد، ‌میزان دمای محیط و شدت نور کمتری در دسترس گیاهاین قرار می گیرد. زیاد شدن ارتفاع از سطح دریا نیز باعث کاهش دمای محیط می شود. شیب زمین بر حسب جهت آن می تواند بر دما اثر مثبت یا منفی داشته باشد. در نیمکره شمالی شیب های رو به جنوب حداکثر مقدار نور خورشید را دریافت می دارند اینگونه اراضی در بهار زودتر گرم می شوند و در تابستان گرم و خشک ترند و در پاییز دیرتر سرد می گردند بنابراین در مناطق سردسیر،‌ خطر سرما زدگی زمستانه این اراضی کمتر ولی از نظر سرمازدگی بهاره (سرما زدگی گل ها) بیشتر است. و در مجموع فصل رشد طولانی تری در اختیار گیاه قرار می گیرد. در شیب های شمال درست بر عکس شیب های رو به جنوب عمل می کنند و برای کشت درختانی که در بار خطر سرما زدگی بهاره زیادتر است مناسب ترند و برای کشت درختان خزان دار در مناطق گرمسیر مناسبند.

در مناطقی که احتمال بروز سرمای دیر رس بهاره زیاد است باید کوشش شود تا حد امکان باغ های میوه در زمین های شیبدار احداث گردند دلیل این امر سنگین تر بودن هوای سرد نسبت به هوای گرم است که بر روی سطح شیبدار می لغزد و در نقاط گود و کفه ها جمع می گردد و به گیاهان موجود در آنها آسیب می رساند.

4- انتخاب واریته (نوع نهال):

در انتخاب واریته (نوع نهال) باید توجه کرد که واریته ای انتخاب شود که با شرایط محل سازگار باشد و همچنین در مقابل آفات و امراض نیز مقاوم باشد.

5- عامل اقتصادی:

مهمترین هدف از تولید هر نوع محصول،‌ کسب درآمد است و در صورتی که به کشت یک درخت در یک محل اقدام می شود بایستی با توجه به سرمایه گذاری زیاد و بلند مدت بازار فروش و حمل و نقل و سایر موارد را در نظر داشت چون حتی اگر محصول دارای کیفیت عالی باشد ولی تقاضایی در بازار نداشته باشد جز ضرر چیزی عاید نخواهد کرد.

تهیه نهال:

پس از اینکه با توجه به شرایط محیطی و منطقه و عوامل اقتصادی،‌نوع و رقم میوه انتخاب شد،‌باید به تهیه نهال اقدام کرد. نهال باید دارای بالاترین کیفیت باشد و عاری از آفات و بیماریها باشد و باغدار باید بهترین نهال ممکنه را هر چند با قیمتی بسیار بالاتر از معمول تهیه کند بهتر است تا اینکه نهالی نامرغوب با قیمت کمتر تهیه کند.

هنگام خرید نهال بایستی سعی شود که یک نهال دارای ریشه قوی و سالم باشد و چون حمل و نقل نهال و کاشت در زمستان صورت می گیرد باید از آسیب دیدن ریشه توسط سرما جلوگیری به عمل آورد و پس از رسیدن به محل باغ نیز باید بلافاصله ریشه ها را در زیر خاک قرار داد و تا زمان کاشت همان جا نگهداری کرد.

کاشت نهال و هرس اولیه آن:

در هنگام کاشت اکثر نهال های میوه ابتدا باید ریشه را با یک قیچی هرس کرد تا اولا سر ریشه اصلی قطع و گیاه تحریک به تولید ریشه فرعی بیشتر شود. ثانیا سر ریشه ها،‌ که اکثر در هنگام کندن نهال از خزانه زخمی و به طور نامرتب قطع شده،‌ دارای یک سطح صاف شود زیرا ریشه های زخمی و ناصاف سریعا مورد حمله انواع قارچ ها و باکتری ها قرار می گیرند و از بین می روند در حالی که اگر محل بریده شده صاف باشد به راحتی ترمیم می گردد و از عوامل بیماریزا و قارچ ها محافظت می گردد. در کاشت نهال رعایت چند نکته ضروری است:

1- عمق کاشت: باید طوری باشد که محل پیوند چند سانتی متری (حداقل 10 سانتی متر) بالای سطح خاک واقع شود تا از ریشه دار شدن گیاه در بالای محل پیوند که اثر پایه را به راحتی خنثی می کند و از خفه شدن درخت جلوگیری به عمل آید.

2- در مناطقی که باد منظم می وزد پیوندک باید رو به باد قرار داشته باشد تا از شکسته شدن گیاه در اثر فشار باد جلوگیری کرد.

3- پس از انجام کاشت و پر کردن گودال باید با فشار دادن خاک اطراف نهال با پا خاک اطراف ریشه ها را کاملا محکم کرد تا هوای اطراف ریشه تخلیه گردد و بعد از آبیاری پای نهال گود نیفتد و ریشه نهال از خاک خارج نشود.

4- بلافاصله پس از کاشت نهال ها را آبیاری کرد در غیر این صورت درصد نهال هایی که اصطلاحا نمی گیرند و خشک می شوند بالا خواهد رفت و نیاز به کاشت مجدد یا واکاوی خواهد بود.

سیب در خاک های رسی شنی و هلو در خاک های شنی و رس بهتر رشد می کند اگر درخت را در خاک های آهکی بکاریم درخت ضعیف و در برابر بیماریها ضعیف می شود. در خاک های رس و آهکی نیز همین مساله است پس باید هم خاک سطح الارض قوی و هم خاک های تحت الارض نفوذ پذیر باشند. در PH بالا آهن جذب نشده شاخه در نهایت ضعیف و زرد و قابلیت باروری را از دست می دهند. کارهای اصلاحی این باغ ها این است که اول گودال هایی به قطر و عمق یک متر حفر کرد و خاک آن را برداشت و یا اینکه در بین ردیف درختان کود حیوانی پخش کرد تا خاک اصلاح و یا گیاهانی را به عنوان کود سبز در بین ردیفهای درختان کاشت.

– عملیات کاشت درخت:

1- آماده کردن زمین:

الف) تسطیح: در جاهایی که ناهمواری وجود دارد باید زمین را تسطیح کرد و این تسطیح،‌ تسطیح کلی است و بعد از تسطیح زمین عملیات دیگر باید انجام شود.

ب) شخم زمین: بعد از تسطیح،‌ زمین را باید شخم عمیق زد چون درخت به خاک عمیق نیاز دارد.

ج) کود دادن: در پاییز عملیات کود دادن را انجام می دهند و عمل کود دادن را باید با اداره خاکشناسی منطقه هماهنگ کرد تا مقدار مناسبی کود مصرف شود. در خاک های با حاصلخیزی متوسط تا ضعیف می توان 30 تا 60 تن کود دامی را به زمین داد و باید کود را در تمام سطح زمین پخش کرد و می توان 300 تا 400 کیلوگرم کود سوپر فسفات تریپل را به طور یکنواخت در پاییز همراه با کود دامی در خاک پخش کرد و بعد آن را با خاک مخلوط و زیر خاک نمود.

د) بلوک بندی و خیابان بندی:

اگر زمین وسیع باشد مساله بلوک بندی و خیابان بندی در نظر است ولی در زمین های کوچک لازم نیست. در اطراف باغ یک خیابان جهت عملیات حمل و نقل کود و غیره احداث می کنند و عرض آن ها را 6-4 متر و خیابان های داخلی را بین 4-3 متر می گیرند. در بلوک بندی نیز زمین را به بلوک های 5/2 هکتاری تقسیم می کنند.

2- گود برداری:

برای گود برداری باید خطوط کشت مشخص شود . برای اینکه خطوط موازی باشند باید زمین گونیا باشد و برای گونیا کردن زمین در دو گوشه زمین یک میخ چوبی کوبیده و خط به دست آمده از اتصال دو نقطه را به وسیله ریسمان مشخص می کنند و سه متر از آن جدا کرده و یک نیم دایره می زنیم و سپس از نقطه اولی 4 متر فاصله گرفته و نیم دایره ای می زنیم و محل تقاطع نیم دایره ها را به نقطه اول وصل کرده و تا انتهای زمین خطی رسم می کنیم و در گوشه بعدی نیز همین کار را انجام می دهیم و خطوط اصلی به دست می آیند. بعد از گونیا کردن،‌ زمین را میخ کوبی می کنیم به فرض اینکه نخواهیم عیب رد بکاریم و با مطالعه پایه آن که اگر بذری بود فاصله را 6 در 6 متر می گیریم و در روی خطوط اصلی اطراف زمین 6 متر به 6 متر علامت می زنیم با رسم خطوط موازی از روی نقاط مشخص شده محل تقاطع این خطوط را میخکوبی می کنیم و در همین نقاط نیز گود برداری می کنیم.

3- موقع و فصل کشت درختان میوه:

موقع و فصل کشت درختان همیشه سبز مثل مرکبات موقعی است که درجه حرارت 12-10 درجه بالای صفر باشد برای درختان خزان شونده موقعی است که درخت در حال خواب زمستانی است که یا در اواخر پاییز موقعی که درخت خزان کرده است می باشد و یا در اواخر اسفند ماه که درخت هنوز از خواب بیدار نشده است،‌ می باشد که در مناطق معتدل در اواخر پاییز و در مناطق سردسیر بهترین موقع در اسفند ماه است که از آسیب به سیستم ریشه ای گیاه جلوگیری کنیم. درختان همیشه سبز را باید در خاک جا به جا کنیم و برای این منظور باید آن را درگونی و یا در جعبه گذاشت و سپس با احتیاط در محل اصلی کاشت. درختان زینتی همیشه سبز را نیز بهتر است همراه خاک جا به جا کرد.