پرسش: در خصوص نگهداری پرندگان خانگی و به طور کلی در مورد نگهداری حیوانات خانگی، احادیث و روایاتی داریم که این کار را نیکو شمرده و مستحب دانسته اند. باعث برکت آن خانه شده و بلا را از اهل آن خانه دور می کنند.آیا منظور ائمه از این احادیث،این بوده که اگر در قفس هم باشند،مناسب است؟
) به نگهداری حیواناتی مانند خروس سفید (و مرغی برای آن)، کبوتر، گوسفند، بز ماده شیرده و مواظبت از گربه سفارش شده است.
۲) بنده در هیچ روایتی سخنی از نگهداری پرنده یا حیوان در قفس ندیدم. شاید علتش اینست که حیوانات و پرندگانی که به نگهداری آنها سفارش شده و همگی هم اهلی هستند، به طور معمول با خانه ای که در آنجا نگهداری می شوند انس می گیرند و نیازی به قفس ندارند. البته در متن روایات که ترجمه آنها در ادامه خواهد آمد، تعبیراتی مانند «اتَّخِذُوا الْحَمَامَ…» وجود دارد که اشاره به تهیه کردن و نگهداری کبوتر است اما تعبیری که نشان از نگهداری در «قفس» باشد، ندیدم.
۳) گر چه در روایات زیادی به نگهداری کبوتر در خانه سفارش شده اما تا جایی که مطالعه کردم در هیچ کدام از آنها کمترین دلالتی بر به اصطلاح «کبوتر بازی» _که برخی به صورت افراطی به آن می پردازند_ وجود ندارد (این نکته را تنها از این جهت عرض کردم که این دو مطلب با یکدیگر خلط نشود).
در ادامه نمونه هایی از روایات این باب برای مطالعه شما و سایر دوستان درج می شود. جهت اطلاع از سایر روایات می توانید به منابعی که در پی نوشت آمده مراجعه بفرمایید:
رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله فرمود: خروس سفید دوست من است و دشمن آن دشمن خداست؛ این حیوان صاحبش را و تا هفت خانه از همسایگان را پاسبانى مىكند. (انس گوید) رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله آن را شبها در خانه خود نگاه مى داشت.[۱]
حضرت رضا علیه السّلام فرمود: در خروس سفید پنج صفت از صفات پیامبران وجود دارد: شناختن اوقات نماز، غیرت مردانه، سخاوت، شجاعت و كثرت آمیزش با همسر.[۲]
امام صادق علیه السّلام فرمود: خانه هیچ پیامبرى نبود مگر آنكه در آن كبوترى نگهدارى مى شد، زیرا سفیهان جنّ با بچه هاى خانه سر به سر مىگذارند، اما وقتى كبوتر در خانه باشد با آنها بازى مى كنند و به اهل خانه كارى ندارند.
امام صادق علیه السّلام فرمود: در خانه رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله یك جفت كبوتر سرخ رنگ بود.[۳]
از حضرت امام صادق علیه السّلام نقل شده كه فرمود: كبوتر راعبی را در خانه هایتان نگهدارى كنید زیرا این حیوان قاتلین امام حسین علیه السّلام را لعنت مى كند.[۴]
از داود بن فرقد می گوید: در خانه امام صادق علیه السّلام نشسته بودم، چشمم به كبوتر راعبی افتاد كه مشغول خواندن بود و زیاد مى خواند، امام به من نگاه نموده و فرمودند: اى داود مى دانى این حیوان چه مى گوید؟ عرض كردم: خیر فدایت شوم. حضرت فرمودند: قاتلین حسین بن على را نفرین مى كند از این حیوان تهیه كنید و در منازلتان نگهدارى كنید.[۵] مردى به رسول اكرم (ص) از (ترس) شكایت كرد، حضرت به او دستور داد یك جفت كبوتر در خانه نگهدارد.
از امیر مؤمنان (ع): به هم خوردن بالهاى كبوتر شیطان را طرد مى كند و می راند.
نیز از آن حضرت روایت است كه: در باره خدمتگزاران و غلامان و كنیزان و اموال بى زبان كاملا مواظبت كنید. پرسیدند مراد از اموال بى زبان چیست؟ فرمود: گوسفند، كبوتر، گربه و امثال اینها.
از نبى اكرم (ص): گوسفند در خانه هفتاد در فقر را به روى انسان مى بندد.
نیز فرمود: گوسفند در خانه (نگهداشتن) بركت است و گربه در خانه نیز موجب بركت است؛ یک گوسفند یك مقدار بركت است، و دو تا گوسفند دو برابر بركت دارد و سه تا موجب بركت هاى بسیار است.
از امام صادق (ع): مؤمنى نباشد كه در منزلش یک بز ماده شیرده باشد جز كه اهل آن منزل تقدیس شوند و مبارك باشند و اگر دو بز باشد هر روزى دو بار تقدیس شوند. مردى گفت چگونه تقدیس شوند؟ فرمود: به آنها گویند: بركت بر شما و خوش باشید تا نانخورش شما خوب است (یعنى شیر بزها).
نیز فرمود: زنى به واسطه اینكه گربه اى را حبس كرد تا از تشنگى جان داد گرفتار عذاب (خداوند) گردید.
نیز فرمود: كبوتر را مانع نشوید در خانه شما لانه گزیند.
فرمود: شبانگاه به لانه پرندگان دست نبرید كه شب هنگام امان (و آسایش) آنهاست كه در كنف رحمت خداوند مى باشند.
از امام باقر (ع) هر كس ما _اهل بیت_ را دوست دارد كبوتر را دوست بدارد. [۶]
جعفرى روایت مى كند كه: در خانه حضرت موسى بن جعفر یك جفت كبوتر دیدم كه نر آنها سبز و ماده آنها سیاه بود، و حضرت براى آنها نان خرد مىكرد، و مىفرمود: كه این كبوترها از شب تحرك دارند، و انس مىگیرند، و هیچ گاه در شب بال بهم نمى زنند، جز آنكه هر كس داخل خانه باشد از جانوران موذى در امان خواهد بود.[۷]
از امام صادق (ع): در خانه هر پیغمبرى كبوترى وجود داشت، زیرا سفیهان جنیان با كودكان بازى مى كنند، و چون كبوتر در خانه اى باشد به آن سرگرم شده و از كودكان دست بر می دارند.[۸]
پیغمبر (ص) فرمود: جلوگیر پرستوها نشوید كه در خانه هاتان لانه كنند.
در كتاب طب الائمه است كه رسول خدا (ص) فرمود: حیوانات اهلى در خانه هاتان داشته باشید كه شیطان ها [ظاهرا منظور سفیهان جن است؛ به قرینه روایت دیگر] بدانها سرگرم شوند و از كودكان كناره كنند.
امام کاظم فرمود: نشاید كه خانه هر یك از شماها از سه چیز تهى باشد كه آنها آباد كن خانه باشند: گربه و كبوتر و خروس و اگر با خروس مرغى هم باشد چه بهتر و گر نه باكى نیست بر كسى كه توانا بر آن نیست.[۹]
پرسش: بنده منظورم
پرندگانی همچون فنچ و مرغ عشق بود که تا که از قفس بیرون می ایند،می خواهند فرار
کنند و بروند .
پاسخ: بعد از تحقیق، روایتی نیافتم که به نگهداری این گونه
پرندگان توصیه کند، لذا صحبت از نگهداری در قفس و غیر قفس هم منتفی است.
جواز شرعی نگهداری پرنده در قفس یک مطلب است اما توصیه و سفارش و بیان استحباب نگهداری پرندگان یا حیواناتی خاص، مطلبی دیگر است.
همان طور که به صورت مستند عرض کردم در روایات به نگهداری حیواناتی مانند خروس سفید (و مرغی برای آن)، کبوتر، گوسفند، بز ماده شیرده و مواظبت از گربه سفارش شده است اما به روایتی که به نگهداری مرغ عشق و قناری و مانند آن توصیه کند، دست نیافتم.
البته در یک روایت آمده که داوود رقّی وقتی در خدمت امام صادق بود، می بیند که از زیر تخت کبوتری بیرون آمد، لذا به امام عرض می کند: اجازه می دهید چند تا پرنده ابلق و خوش آواز که می خوانند و چه چه می زنند به شما هدیه کنم؟ امام نمی پذیرد و توصیه می کند اگر می خواهى در خانه پرنده نگهدارى كنى از این گونه تهیه و نگهداری کن كه اینها یادگار از كبوتران اسماعیل می باشد. [۱۰]
پی نوشت
—————————-
[۱]سنن النبى صلى الله علیه و آله ، اثر علامه
طباطبایی (با ترجمه محمد هادی فقهی)، ج۱، ص: ۱۳۷ ح ۱۴۰
[۲]همان، ح ۱۴۱
[۳]همان، ص: ۱۳۸ ح ۱۴۳
[۴]همان، ص ۹۸، ح۱ ؛ مرحوم ملامحسن فیض كاشانی در توضیح كبوتر راعبی چنین گفته است: «الحمام الراعبی كأنه الذی فی رجلیه ریش» یعنی كبوتر راعبی گویا كبوتری است كه در پاهای او پَر وجود دارد. (الوافی، ج۲۰، ص۸۵۶)
[۵]همان، ح۲
[۶]مكارم الأخلاق، ص ۱۲۹
[۷]همان، ص ۱۳۰
[۸]همان، ص ۱۳۱
[۹]بحار الأنوار، ج۷۳، ص: ۱۶۳
[۱۰] مکارم الاخلاق، ص
۱۳۱
منبع:تبیان
