شبهه: ایا برای درمان کسی سراغ ائمه علیهم السلام می رفته است؟

ادعای باطل سید کاظم طباطبایی رئیس پژوهشگاه دارالحدیث : کسی سراغ ائمه و معصومین (علیهم السلام) برای درمان نمیرفته است .

 جواب : شیعیان برای تمام امور خود (از جمله مشکلات جسمی) سراغ معصومین (علیهم السلام) می رفته اند ، در زیارت جامعه کبیره می خوانیم نحن …  معادن العلم و ینابیع الحکم ( ما معادن علم و چشمه سار های حکمت هستیم) علامه مجلسی میفرماید این فراز دعا بدین معنی است که انسان در تمام امور دنیوی و اخروی باید به معصوم مراجعه کند . این یک قضیه عقلی و بدیهی است که آن را حضرت صادق علیه السلام در رساله اهلیلج بیان و با استدلال ثابت فرموده اند. رساله اهلیلج همان رساله ایست که داستان مناظره امام با یک طبیب ملحد را نقل میکند. که در آن امام برای اثبات وجود خدا با علم طب استدلال می کند تا جایی که طبیب هندی گفت همه راه ها را بر من بستی…

و اما  در موضوع بحث و در ادامه  ۱۰ حدیث را از باب نمونه از کتاب شریف کافی نقل می کنیم که برای درمان نزد امام رفته اند :

۱- قَالَ [الراوی] شَکَوْتُ إِلَى أَبِی عَبْدِ اللَّه (علیه السلام) مَا أَلْقَى مِنَ الأَوْجَاعِ والتُّخَمِ فَقَالَ لِی: «تَغَدَّ وتَعَشَّ ولَا تَأْکُلْ بَیْنَهُمَا شَیْئاً فَإِنَّ فِیه فَسَادَ الْبَدَنِ أمَا سَمِعْتَ اللَّه  یَقُولُ: ﴿لَهُمْ رِزْقُهُمْ فِیها بُکْرَهً وعَشِیًّا﴾ » . سوره مریم: ۶۲ .

راوی می گوید: به امام صادق (علیه السلام) از دردها و احساس سنگینی غذا بر دلم، شکایت کردم، حضرت فرمود: «صبحانه و شام بخور، و بین آن دو چیزی نخور، زیرا موجب خرابی بدن می گردد، آیا نشنیدی که خداوند فرمود: (رزق آنها در صبح و شب می باشد) » سوره مریم آیه : ۶۲ .

۲- کَتَبَ بَعْضُ أَصْحَابِنَا إِلَى أَبِی مُحَمَّدٍ (علیه السلام) یَشْکُو إِلَیْه دَماً وصَفْرَاءَ فَقَالَ: إِذَا احْتَجَمْتُ هَاجَتِ الصَّفْرَاءُ وإِذَا أَخَّرْتُ الْحِجَامَهَ أَضَرَّنِی الدَّمُ فَمَا تَرَى فِی ذَلِکَ؟ فَکَتَبَ (علیه السلام): «احْتَجِمْ وکُلْ عَلَى أَثَرِ الْحِجَامَهِ سَمَکاً طَرِیّاً کَبَاباً، قَالَ: فَأَعَدْتُ عَلَیْه الْمَسْأَلَهَ بِعَیْنِهَا فَکَتَبَ (علیه السلام): احْتَجِمْ وکُلْ عَلَى أَثَرِ الْحِجَامَهِ سَمَکاً طَرِیّاً کَبَاباً بِمَاءٍ ومِلْحٍ»، قَالَ فَاسْتَعْمَلْتُ ذَلِکَ فَکُنْتُ فِی عَافِیَهٍ وصَارَ غِذَایَ .

راوی گوید: یکی از اصحاب ما به امام حسن عسکری (علیه السلام) نامه نوشت و به حضرت از دم و صفرا شکایت نمود، در نامه نوشت: اگر حجامت کنم صفرایم تحریک می شود و غلبه می کند، و اگر حجامت را به تأخیر بیندازم، دم به من ضرر می رساند، بنظر شما چکار کنم؟ حضرت نوشت: حجامت کن و پس از حجامت ماهی تازه بصورت کباب شده بخور، او گفت: دوباره این نامه را به امام (ع) نوشتم حضرت فرمود: حجامت کن و پس از حجامت ماهی تازه بصورت کباب شده با آب نمک بخور، راوی می گوید: آن غذا را پس از حجامت استفاده کردم و عافیت یافتم و آن غذای من شد .
آب نمک: شاید منظور این است که آب نمک قبل از پخت به آن بزند، و شاید قبلش ماهی را در آب نمک بخواباند .

۳- قَالَ [أی: الراوی]: شَکَوْتُ إِلَى أَبِی عَبْدِ اللَّه (علیه السلام) وَجَعَ الْخَاصِرَهِ فَقَالَ: «عَلَیْکَ بِمَا یَسْقُطُ مِنْ الْخِوَانِ فَکُلْه» قَالَ: فَفَعَلْتُ ذَلِکَ فَذَهَبَ عَنِّی قَالَ إِبْرَاهِیمُ [أی: الراوی]: قَدْ کُنْتُ وَجَدْتُ ذَلِکَ فِی الْجَانِبِ الأَیْمَنِ والأَیْسَرِ فَأَخَذْتُ ذَلِکَ فَانْتَفَعْتُ بِه .

۳️⃣ راوی گوید : به امام صادق (علیه السلام) از درد پهلو شکایت نمودم، حضرت فرمود: بر تو باد به خوردن آن چیزی که از سفره می افتد، راوی گفت: آن را انجام دادم و بیماری از من رفت، ابراهیم گفت: آن درد را در سمت راست و چپم داشتم پس آن کار را انجام دادم و مفید بود .

۴- [قال الراوی]: شَکَوْتُ إِلَى أَبِی عَبْدِ اللَّه (علیه السلام) الْوَجَعَ فَقَالَ (علیه السلام) لِی: «إِذَا أَوَیْتَ إِلَى فِرَاشِکَ فَکُلْ سُکَّرَتَیْنِ» قَالَ فَفَعَلْتُ ذَلِکَ فَبَرَأْتُ فَخَبَّرْتُ بَعْضَ الْمُتَطَبِّبِینَ وکَانَ أَفْرَه أَهْلِ بِلَادِنَا فَقَالَ مِنْ أَیْنَ عَرَفَ أَبُو عَبْدِ اللَّه (علیه السلام) هَذَا هَذَا مِنْ مَخْزُونِ عِلْمِنَا أَمَا إِنَّه صَاحِبُ کُتُبٍ فَیَنْبَغِی أَنْ یَکُونَ أَصَابَه فِی بَعْضِ کُتُبِه .

راوی گوید: به امام صادق (علیه السلام) از درد شکایت کردم، به من فرمود: هنگامی که برای خواب به بستر رفتی، دو حبه قند (نیشکر) بخور، پس آن را انجام دادم و عافیت یافتم، این قضیه را به یکی از بهترین اطبای شهر خود تعریف کردم، او گفت: امام این مطلب را از کجا می داند؟ این از مخزون علم ماست (یعنی فقط اطبا می دانند)، امام صادق (علیه السلام) کتابهایی دارد که ظاهرا این را در یکی از آن کتابها خوانده است .
نکته: البته روایت داریم که بعد از هر شیرینی تکه ای نان بخورید (برای خراب نشدن دندان)

۵- [قال الراوی]: شَکَوْتُ مَا أَلْقَى مِنْ أَذَى الطَّعَامِ إِلَى أَبِی عَبْدِ اللَّه (علیه السلام) إِذَا أَکَلْتُه فَقَالَ: «لَمْ تُسَمِّ فَقُلْتُ إِنِّی لأُسَمِّی وإِنَّه لَیَضُرُّنِی فَقَالَ لِی: إِذَا قَطَعْتَ التَّسْمِیَهَ بِالْکَلَامِ ثُمَّ عُدْتَ إِلَى الطَّعَامِ تُسَمِّی قُلْتُ: لَا قَالَ: فَمِنْ هَاهُنَا یَضُرُّکَ أَمَا لَوْ أَنَّکَ إِذَا عُدْتَ إِلَى الطَّعَامِ سَمَّیْتَ مَا ضَرَّکَ» .

۵️⃣ راوی گوید: مردی بر امام صادق (علیه السلام) وارد شد و از چشم درد شکایت داشت، امام فرمودند: چرا از این سه چیز استفاده نمیکنی؟ صبر، کافور، مرمکی. مرد این کار را کرد و بیماری چشمش برطرف شد .

۶- قال [الراوی]: شَکَوْتُ إِلَى أَبِی الْحَسَنِ (علیه السلام) قِلَّهَ الْوَلَدِ فَقَالَ لِی: «اسْتَغْفِرِ اللَّه وکُلِ الْبَیْضَ بِالْبَصَلِ» .

۶️⃣ راوی گوید: به امام کاظم (علیه السلام) از کمی فرزند (ناباروری) شکایت کردم حضرت فرمود: استغفار کن و تخم مرغ را با پیاز بخور .

۷- قال [الراوی]: شَکَوْتُ إِلَى أَبِی جَعْفَرٍ (علیه السلام) ذِرْباً وَجَدْتُه فَقَالَ لِی: «مَا یَمْنَعُکَ مِنْ شُرْبِ أَلْبَانِ الْبَقَرِ؟ فَقَالَ لِی: أشَرِبْتَهَا قَطُّ؟ فَقُلْتُ لَه: نَعَمْ مِرَاراً فَقَالَ: کَیْفَ وَجَدْتَهَا؟ فَقُلْتُ: وَجَدْتُهَا تَدْبُغُ الْمَعِدَهَ وتَکْسُو الْکُلْیَتَیْنِ الشَّحْمَ وتُشَهِّی الطَّعَامَ فَقَالَ لِی: لَوْ کَانَتْ أَیَّامُه لَخَرَجْتُ أَنَا وأَنْتَ إِلَى یَنْبُعَ حَتَّى نَشْرَبَه» .

۷️⃣ راوی گوید: به امام باقر (علیه السلام) از ضعف هضم معده ام شکایت کردم حضرت فرمود: چرا شیر گاو نمیخوری؟ آیا تابحال شیر گاو خورده ای ؟ عرض کردم: بله چند بار خورده ام، حضرت فرمود: آن را چگونه یافتی؟ گفتم: معده را دباغی می کند و پی قلوه را بیشتر می کند و اشتها به غذا را افزایش می دهد، حضرت فرمود: اگر روزهایش بود من و شما به منطقه ینبع (روستایی نزدیک مدینه) میرفتیم که از آن شیر بنوشیم .

۸- قال [الراوی]: شَکَوْتُ إِلَى أَبِی عَبْدِ اللَّه (علیه السلام) وَجَعَ بَطْنِی فَقَالَ لِی: «خُذِ الأَرُزَّ فَاغْسِلْه ثُمَّ جَفِّفْه فِی الظِّلِّ ثُمَّ رُضَّه وخُذْ مِنْه فِی کُلِّ غَدَاهٍ مِلْءَ رَاحَتِکَ وزَادَ فِیه إِسْحَاقُ الْجَرِیرِیُّ تَقْلِیه قَلِیلاً وَزْنَ أُوقِیَّهٍ واشْرَبْه» .

۸️⃣ راوی گوید: به امام صادق (علیه السلام) از درد معده ام شکایت کردم حضرت فرمود: برنج را بگیر بشوی سپس آن را در سایه خشک کن، سپس آن را بکوب، و هر روز صبح اندازه کف دست پر از آن میل کن، و در روایت اسحاق حریری اضافه دارد: به اندازه ی یک اوقیه آن را تف می دهی و میل کن .

۹- قال [الراوی]: شَکَوْتُ إِلَى أَبِی عَبْدِ اللَّه (علیه السلام) قَرَاقِرَ تُصِیبُنِی فِی مَعِدَتِی وقِلَّهَ اسْتِمْرَائِی الطَّعَامَ فَقَالَ لِی: لِمَ لَا تَتَّخِذُ نَبِیذاً نَشْرَبُه نَحْنُ وهُوَ یُمْرِئُ الطَّعَامَ ویَذْهَبُ بِالْقَرَاقِرِ والرِّیَاحِ مِنَ الْبَطْنِ؟ قَالَ فَقُلْتُ لَه: صِفْه لِی جُعِلْتُ فِدَاکَ فَقَالَ لِی: تَأْخُذُ صَاعاً مِنْ زَبِیبٍ فَتُنَقِّی حَبَّه ومَا فِیه ثُمَّ تَغْسِلُ بِالْمَاءِ غَسْلاً جَیِّداً ثُمَّ تُنْقِعُه فِی مِثْلِه مِنَ الْمَاءِ أَوْ مَا یَغْمُرُه ثُمَّ تَتْرُکُه فِی الشِّتَاءِ ثَلَاثَهَ أَیَّامٍ بِلَیَالِیهَا وفِی الصَّیْفِ یَوْماً ولَیْلَهً فَإِذَا أَتَى عَلَیْه ذَلِکَ الْقَدْرُ صَفَّیْتَه وأَخَذْتَ صَفْوَتَه وجَعَلْتَه فِی إِنَاءٍ وأَخَذْتَ مِقْدَارَه بِعُودٍ ثُمَّ طَبَخْتَه طَبْخاً رَفِیقاً حَتَّى یَذْهَبَ ثُلُثَاه ویَبْقَى ثُلُثُه ثُمَّ تَجْعَلُ عَلَیْه نِصْفَ رِطْلِ عَسَلٍ وتَأْخُذُ مِقْدَارَ الْعَسَلِ ثُمَّ تَطْبُخُه حَتَّى تَذْهَبَ تِلْکَ الزِّیَادَهُ، ثُمَّ تَأْخُذُ زَنْجَبِیلاً وخَوْلَنْجَاناً ودَارَصِینِیَّ والزَّعْفَرَانَ وقَرَنْفُلاً ومَصْطَکَى وتَدُقُّه وتَجْعَلُه فِی خِرْقَهٍ رَقِیقَهٍ وتَطْرَحُه فِیه وتُغْلِیه مَعَه غَلْیَهً ثُمَّ تُنْزِلُه فَإِذَا بَرَدَ صَفَّیْتَه وأَخَذْتَ مِنْه عَلَى غَدَائِکَ وعَشَائِکَ، قَالَ: فَفَعَلْتُ فَذَهَبَ عَنِّی مَا کُنْتُ أَجِدُه وهُوَ شَرَابٌ طَیِّبٌ لَا یَتَغَیَّرُ إِذَا بَقِیَ إِنْ شَاءَ اللَّه .

۹️⃣ راوی گوید : از قرقر شکم و همچنین ضعف هضم غذا به امام صادق (علیه السلام) شکایت کردم، امام به من فرمود : چرا از شربت ما استفاده نمی‌کنی؟ این شربت غذا را هضم می‌کند و قرقر و باد شکم را از بین می‌برد، به امام عرض کردم: این شربت را برای من توصیف کنید جانم به فدای شما، امام فرمود یک صاع (سه کیلو) مویز بگیر و هسته آن را و چیزهای دیگر را جدا کن، و با آب خوب بشوی، سپس هم وزن آن آب روی آن ها بریز یا اینکه به قدری آب می‌ریزی تا روی مویزها را فرا گیرد، و در زمستان سه شبانه روز و در تابستان یک شبانه روز کنار می‌گذاری، زمانی که مدت سپری شد آب آن را صاف کن و در ظرفی بریز و اندازه آن را با یک چوب می‌گیری و آن را با آتش ملایم می‌پزی تا اینکه دو سوم آن از بین برود، سپس نصف رطل عسل (هر رطل ۴۲۰ گرم است) روی آن می‌ریزی و دوباره روی آتش قرار بده تا به اندازه قبل از اضافه شدنِ عسل برگردد، سپس زنجفیل و خولنجان و دارچین و زعفران و میخک و مصطکی را آسیاب می‌کنی و در یک پارچه نازک قرار می‌دهی، و داخل آب کشمش می‌اندازی و دوباره با هم می‌جوشاندی، سپس از آتش بر می‌داری، وقتی که سرد شد آن را صاف کن، و بعد از صبحانه و شام (یک مقداری) از این شربت مصرف کن، روای می‌گوید: این کار را کردم و مشکل شکمم برطرف شد و آن شربتی خوشایند است که اگر بماند تغییر نمی‌کند ان شاء الله .

۱۰- [قال الراوی]: سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ (علیه السلام) وَ شَکَوْتُ إِلَیْهِ ضَعْفَ مَعِدَتِی فَقَالَ: «اشْرَبِ الْحَزَاءَ بِالْمَاءِ الْبَارِدِ، فَفَعَلْتُ فَوَجَدْتُ مِنْهُ مَا أُحِبُّ‏» .

 راوی گوید: به امام باقر (علیه السلام) از ضعف معده ام شکایت کردم و از حضرت برای درمان سوال کردم، حضرت فرمود: جعفری را با آب سرد بنوش، پس انجام دادم و نتیجه خوبی گرفتم .

منابع به ترتیب احادیث :
۱٫ الکافی ۶: ۲۸۸ ح ۱ . (الإمام الصادق ع)
۲٫ الکافی ۶: ۳۲۴ ح ۱۰ . (الإمام العسکری ع)
۳٫ الکافی ۶: ۳۰۰ ح ۳ . (الإمام الصادق ع)
۴٫ الکافی ۶: ۳۳۳ ح ۵ . (الإمام الصادق ع)
۵٫ الکافی ۶: ۲۹۵ ح ۱۹ . (الإمام الصادق ع)
۶٫ الکافی ۶: ۳۲۴ ح ۲ . (الإمام الکاظم ع)
۷٫ الکافی ۶: ۳۳۷ ح ۲ . (الإمام الباقر ع)
۸٫ الکافی ۶: ۳۴۲ ح ۶ . (الإمام الصادق ع)
۹٫ الکافی ۶: ۴۲۶ ح ۳ . (الإمام الصادق ع)
۱۰٫ الکافی ‏۸: ۱۹۱ ح ۲۲۰ . (الإمام الباقر ع)

شرح کلمات :
۱_ الذرب : فساد المعده . وذربت معدته فسدت .
۲_ ینبع : قریه کبیره على سبع مراحل من المدینه .
۳_ الرض : الدق الغیر الناعم .
۴_ الحزاء : نبت بالبادیه یشبه الکزبره إلا أنه أعرض ورقاً منه.

منبع: مجله طب اسلامی