عرق کاسنی

عرق کاسنی

در كتب طبّ سنّتى با نامهاى هندبا، كاسنى تلخ، كاسنى وحشى و كاسنى صحرايى نام برده شده است.

مشخصات:

داراى برگ‏ها و ساقه‏هاى گوشتى سفيد، نرم، ترد و آبدار هستند. كاسنى‏هاى اندي و  پرورشى داراى خواص طبى ضعيف ‏تر از كاسنى وحشى هستند.

گياهى است علفى پايا از تيره مركبان كه در حقيقت سردسته اين تيره است. کاسنی ارتفاعش حدود 50 تا 100 سانتى‏متر است و آن بر اثر كشت‏هاى متوالى تا 2 متر نيز مى‏رسد.

کاسنی ساقه ه‏ایش خشن و برگ هايش پوشيده از كُرك است. برگ هاى اين گياه بسيار تلخ است و به عنوان تقويت دهنده دستگاه هضم. در بيمارانى كه از تبها برخاسته‏ اند، توصيه مى‏ شود.

اين گياه در اكثر نقاط بحر الرومى و آسياى صغير و شمال آفريقا و ايران به فراوانى مى ‏رويد. و به صورت مختلف مصرف مى‏ شود.

روایات:

سيارى در روايت مرفوعه خود گويد: امام عليه السلام فرمود: بر تو باد كاسنى كه آب نطفه را زياد مى‏ كند و كودك را زيبا مى‏ نمايد. و چون گرم است، بيشتر پسر را باعث مى‏ شود.

امام صادق عليه السلام فرمود: چهار چيز است طبيعت را معتدل مى‏نمايند: انار سوريه‏اى وخرماى پخته شده و بنفسج و كاسنى.

پيغمبر خدا صلى الله عليه و آله فرمود: هر كس كاسنى خورد و بخوابد جادو و زهر به وى اثر نمى ‏كند. و هم جنبنده‏اى از خزندگان حتى مار و عقرب به نزديك وى تا صبح نمى ‏آيد.( – خصال، ص 249.(

تركيبات شيميايى کاسنی :

آب 11- 17 درصد، تركيبات ازته 6- 5/ 7 درصد، قند احياء كننده 15- 26 درصد، اينولين. و دكسترين 6- 21 درصد، خاكستر 8/ 4- 6/ 7 درصد، مواد چرب 2/ 7- 3/ 7 در هزار مى ‏باشد.

هم چنين ريشه خشك بو نداده آن حاوى موسيلاژ 12- 19 درصد. اينولين، قند (گلوكز، لوولز، ساكارز) تانن به مقدار جزئى، كمى اسانس و يك ماده رزينى مى‏ باشد.

در برگ كاسنى علاوه بر املاح معدنى گلوكوزيد سيكورى‏ئين نيز يافت مى‏ شود. در ريشه گياه كاسنى علاوه بر گلوكوزيدى سى كورى‏ئين دو ماده تلخ به نامهاى لاكتوسين و اينتى بين و ارسنيك است.

———————————————————————————————————————————————————————————

خواص عرق کاسنی:

ريشه كاسنى مانند برگ هايش داراى يك ماده خيلى تلخ كلروفيل، يك ماده قندى، آلبومين، املاح و نيترات و پتاس مى ‏باشد.

كاسنى وحشى داراى خواص مسهل، تقويت كننده. تب‏بر و بطور ملايم خون را تصفيه مى‏ كند و مانند شربت به بچه‏ ها مى‏ دهند.

براى تهيه شربت آن شيره كاسنى را با هم‏وزن آن شكر مخلوط كرده و مى ‏جوشانند تا سفت شده و بعد از سفت شدن، شربت درست مى‏ شود.

كاسنى ضد يبوست است و براى رفع يبوست دم‏كرده برگ و ريشه آن به مقدار دو فنجان هر روز صبح ناشتا بايد مصرف شود. كه 30 گرم برگ و ريشه كاسنى خشك دریك ليتر آب جوش گردد.

برگ كاسنى مقدار زيادى مواد قندى نشاسته‏اى به خصوص اينولين و كمى مواد. سفيده‏اى و مقدار زيادى پتاسيم و مقدارى كلسيم، منيزيوم، آهن و اندكى ويتامين‏A ،B و مقدار زيادى ويتامين‏C دارد.