عرق بیدمشک

عرق بیدمشک

تعريف:درختى است از گونه بيد، داراى شكوفه‏ هاى معطر كه عرق آن مفرح است، شاه بيد، بهرامه، مشك بيد، بيد طبرى. بيدمشك را به فارسى به طور كلى بيدمشك و گل بيدك گويند. درختچه ه‏اى است دو پايه زينتى و گاهى به صورت درخت ولى به هر حال بلندى آن متوسط و از 8 متر تجاوز نمى ‏كند. زير پوست و روى چوب اين درخت برجستگي هاى تيزى وجود دارد.

برگ هاى آن در پايه‏ هاى نرم و پايه ‏هاى ماده متفاوت است. روى برگ سبز تيره و پشت آن كركدار و روشن مى ‏باشد. برگ هاى درختان ماده معمولا بيضى شكل و پهن‏تر از برگهاى درختان نر است.

بيد مشك در فارسى: گربه بيد. عربى: خلاف بيد. انگليسى:sallow درخت معروف است. مشابه درخت بيد است، لكن قدرى كوچك، گل آن نيز مانند بيد ساده است و لكن خوشبوى آن زياد است. گل آن دراز و مانند دم گربه نرم است.

پوست آن پلنگون مايل به سياهى يا مايل به زردى است. اصل آن از ايران است.

زرتشتيها از ايران در هند وارد كردند در برگ آن ماده سپلى سين و لى‏نين است. رنگ گل سبز خفيف، ذائقه تند، مزاج سرد وتر در درجه اول مقدار خوراك عصاره تازه از 24 گرم تا 60 گرم، عرق از 60 گرم تا 120 گرم.

خواص:

خلاف البلخى: رنگ زرد و سفيد، ذائقه تلخ، درخت مشابه بيد است. مزاج سرد وتر، براى مزاج سرد ضرر دارد. مصلح آن عرق گلاب بدل آن عرق بيد ساده مقوى دل و دماغ است. عرق آن 60 گرم داده مى‏ شود.

شريان دماغى را باز مى‏ كند، ملطف است، مقوى دل و دماغ است. مسكن دردسر است، طبيعت را نرم مى ‏كند احشا را قوت داده مقوى باه است بوى گل آن دماغ را قوت‏ مى ‏دهد. غرغره آن درد لوزه‏هاى گلو را كاهش مى‏ دهد، عرق آن از گلاب قوى‏تر است.

عرق بيد مشك ملين مقوى قلب و معده و باعث افزانيدن قوه باه است. اگر بجاى نوشابه‏ هاى غير الكلى مصرف شربت‏ هاى ملى و گواراى خودمان مانند شربت بيدمشك، شربت به ليموترش و آلبالو رواج پيدا مى ‏كرد. هم پول اين مملكت در جيب خودمان مى ‏رفت و هم ما به داروهاى گرانقيمت و غالبا زيان‏آور خارجى محتاج نمى ‏شديم.

جالينوس حكيم يونانى بيد مشك را سرد وتر دانسته است. بعضى در اول گرم مايل به خشكى بيان نموده ‏اند. در روى قواى دماغى مفيد دانسته ‏اند. عرق بیدمشک مقوى قلب و مغز (مخ) و مسكن سردرد كه از بخار و مواد حاره باشد. ملين طبع و عرق‏آور در جميع افعال قويتر از عرق بيد و گلاب مى‏ باشد و مقوى معده و احشاء است و قدر شربتش مثل بيد است.