سبوس گندم

سبوس گندم‏

سبوس گندم اسم فارسى نخاله است.

سبوس اسم فارسى است و به عربى نخالى و به هندى بهوس و چوكهر گويند و آن پوست حبوب است. كه از آرد وقت بيختن او خارج شود و به قول شيخ اگر مطلق آن مراد سبوس آرد، جيد و آن گندم است. گرم و خشك در اول و بر راى جالينوس گرمى آن كمتر از گندم و خشك زياده از آن و سبوس جو و جاورس گرم و خشك در دوم و شيخ مى‏ فرمايد.

در آن جلا و تليين و تنقيه بسيار است و گر سنه را نمى ‏رسد و محلل رياح بلغم است. و گويند: قوت سبوس گندم مثل قوت آرد گرسنه است و بهترين آن این سبوس است.

جلاى بسيار و تسخين اندك نمايد و محلل و منقى است و نان آن قابض و مجفف رطوبات معده است. و حريره آن تليين شكم را خراج مواد محتبس در امعا كند.

ضماد سبوس گندم با روغن زيتون و سركه جهت ضربان مفاصل مفيد است. و در بعضى از سبوس گندم نشاسته آن خوب است و بدل آن در اورام پست جو است.

سبوس گندم از الك كردن آرد به دست مى‏ آيد و تقريبا از 16 عوامل غذايى گندم، 12 عامل آن همراه سبوس خارج مى ‏شود. به همين جهت خوردن سوپ سبوس گندم براى اشخاصى كه نان سفيد مى‏ خورند ضرورى است.

جوشانده سبوس گندم درمان سرفه و زكام‏هاى سخت است. جوشانده سبوس گندم كه با عسل شيرين شده باشد بعد از غذا يبوستهايى را كه منشأ آن تنبلى كبد و تحريكات روده‏اى باشد، درمان مى‏ كند.

از سبوس گندم مى ‏توان نان سياه هم تهيه كرد، ولى سنگين بوده و ترشى معده را زياد مى‏ كند. مبتلايان به زخم معده، سرطان دستگاه هاضمه و آپانديس بايستى از سبوس گندم پرهيز نمايند. سبوس نخاله هر چيز را گويند عموما و نخاله و پوست گندم و جو آرد كرده را خصوصا سبوس گويند.