اسفرزه

اسفرزه، اسپرزه، اسورزه، به اردو: اسپغول، به تركى: قارنى باروق، در شيراز به نام بنگو و شكم دريده و به عربى: بذر قطونا ناميده مى‏شود.

اسفرزه را به اسم علمى‏Plantago Psyllium نوشته‏اند. برگ و دانه آن استفاده طبى دارد

اسفرزه برای مقابله با یبوست و اسهال

فیبرهای موجود در غلاف تخمه اسفرزه برای بهبود یبوست و درعین‌حال اسهال مفید است. از این دانه‌های ریز همچنین برای درمان هموروئید (بواسیر) و بیماری‌های دیگر روده‌ها نیز می‌شود استفاده کرد.

نتایج پژوهش‌های متعدد نشان می‌دهد که مخلوط کردن اسفرزه با آب باعث حجیم و لعاب‌دار شدن این دانه‌های ریز می‌شود.  که به حرکت و انقباض بیشتر روده‌ها کمک کرده و مدفوع را از سیستم گوارش خارج می‌سازد

.  در کشورهای آسیایی و اروپایی و آمریکایی از این دانه‌های ریز به عنوان ملین استفاده می‌شود.

اثر دیگر آن، کاهش کلسترول و چربی خون است. آزمایش‌ها نشان داده است که مصرف روزانه، 15 گرم از اسفرزه در مدت دو هفته، می‌تواند باعث کاهش 5 درصد کلسترول گردد.

آثار دیگر اسفرزه، شامل اثرات ضد سرفه و ضد التهاب دستگاه گوارش است.

لعاب خيس كرده بزرقطونا ملين (نرم كننده) مزاج و روده‏ها است و در بواسير، خشكى ريه و سرفر شديد مفيد است.

مرهم كوبيده آن تركيب با خمير آرد باقلا در ورم عضلات از خارج استعمال مى‏شود.

امام صادق عليه السلام در روايتى اسفرزه را همراه با ديگر ادويه، نافع اسهال و دل‏پيچه فرموده‏اند، نيز خوراكش براى تب‏دار نافع است و از مرض برسام و ذات الجنب جلوگيرى مى‏كند.

اسفرزه داراى مواد: اوكوپين، گزيلين، لعاب و مواد تيزابى مى‏باشد (كوبيدن و جويدن‏ آن سمى است.

بايستى به صورت كفلمه يا «سائيده بو داده» مصرف شود). مقدار خوراك آن 15 گرم است.

در روايتى امام باقر عليه السلام در باره مرض زحير (دل‏پيچه، اسهال) فرمود: قسمتى از خربق سفيد، بزرقطونا، صمغ عربى و گل ارمنى همه را با آتش ملايم بريان كرده از آن كم كم خورده شود. طب الائمه، ص 65