در فارسی قدیم به آن پِست یا پَست می‌گفتند و در زبان عربی و امروزه به آن سویق یا صویق می‌گویند. باید دقت داشت سویق را با قاووت و یا همان قُوَّتو اشتباه نگرفت، سویق‌ها با قاووت‌ها فرق دارند. یکی از تفاوت‌های آنها در این است که قاووت‌ها اکثراً تفت داده نمی‌شوند. همچنین در قاووت‌ها از شیرین‌کننده‌ها و طعم‌دهند‌ه‌ها مثل قند و شکر و هل و… استفاده می‌شود، در حالی که سویق‌ها مواد اضافی ندارند.از دانه‌های مختلف حبوبات، غلات و هسته میوه‌ها یا در بعضی موارد از خود میوه‌ها، سویق‌های متنوعی تهیه می‌شود. مثل سویق گندم، سویق جو، سویق برنج، سویق عدس، سویق ماش، سویق نخود، سویق سنجد، سویق سیب، کنار، کدوتنبل، دانه انار، خشخاش، به و…. و گاهی هم سویق‌ها را با هم ترکیب می‌کنند: مثل سویق گندم و جو که به نسبت مساوی باهم ترکیب شده‌اند و یا سویق کامل که ترکیبی از سویق‌های گندم، جو، سنجد و عدس بوده که جزء مهم‌ترین سویق‌ها هستند.
14 مورد از خواص اثبات شده سویق‌ها
1- رشد و تقویت بدن
به طور مثال برای کودکان در سن رشد و همچنین برای وزن‌گیری جنین در سه‌ماهه پایانی بارداری، مصرف سویق می‌تواند بسیار مؤثر باشد و مانع از تولد فرزند معلول می‌شود و نیز موجب تقویت و حفظ سلامتی بدن مادر و جنین شده که البته میزان استفاده از سویق در این دوران، باید کنترل شود، زیرا مصرف زیاد سویق نیز می‌تواند باعث اضافه وزن بیش از حد جنین یا مادر شود.
2- استخوان سازی
از دیگر خواص مهم سویق استخوان سازی کودک بوده که برای این منظور بهتر است سویق گندم و جو ترکیب شود که برای این امر بسیار مفید است. این ترکیب برای کودکانی که وزن کمتری دارند باعث چاقی و رویش گوشت در بدن‌شان می‌شود.
3- تقویت بنیه نوزاد
همچنین اگر زن و شوهر حدود چهار هفته قبل از بارداری اقدام به مصرف سویق کنند، این کار سبب تولد نوزاد با بنیه‌ای قوی می‌شود و نیز دادن مقدار کمی (نصف قاشق غذاخوری) از سویق به همراه شیر به نوزاد (بعد از شش ماهگی) مفید بوده و ارزش غذایی بالاتری نسبت به شیر خشک و سرلاک دارد.
4- جبران فقر آهن
مصرف سویق برای زنان باردار و کسانی که دچار فقر آهن و کمبود فولیک اسید بوده ضروریی است.
5- تقویت معده و روده
استفاده از سویق باعث دفع صفرا از بدن و بلغم از معده می‌شود. همچنین برای رفع ترشی معده، پاکسازی و سالم ماندن روده مخصوصاً روده بزرگ مصرف سویق ضروری است.
6- انرژی زایی
اگر افراد سویق را به همراه خرما، شیر و عسل میل کنند برای تقویت بدن آنها مفید بوده و نیز مصرف این معجون برای کسانی که حین راه رفتن دچار خستگی می‌شوند مفید است.
7- سرشار از فیبر و انواع ویتامین
متاسفانه امروزه از آنجایی که نان‌های مصرفی روزانه فاقد سبوس و ارزش غذایی کافی هستند بنابراین مصرف سویق که همراه با سبوس بوده و حاوی انواع گروه ویتامین‌های B و D است توصیه می‌شود زیرا نقش مؤثری در حفظ سلامتی بدن ایفا می‌کند و این کمبود را در بدن جبران خواهد کرد.
8- افزایش وزن
سویق جو به تنهایی لاغرکننده بوده ولی مخلوط سویق جو و گندم باعث چاقی افراد شده، بنابراین مصرف آن در کودکان و افراد لاغر و ضعیف ضروری است.
9- ضد پوکی استخوان
مبتلایان به پوکی استخوان می‌توانند سویق جو را به همراه سنجد میل کرده، زیرا سبب تقویت مغز استخوان می‌شود.
10- افزایش شیردهی
زنان شیرده می‌توانند از انواع سویق‌ها استفاده کنند زیرا مصرف سویق در این گروه از افراد سبب ازدیاد شیر می‌شود.
11- رفع تشنگی
سویق عدس به رفع تشنگی کمک می‌کند. این نوع سویق برای کسانی که همیشه عطش دارند بسیار مفیداست.
12- تقویت هوش
از خواص سویق عدس افزایش فعالیت سلول‌های مغز و تقویت هوش و حافظه است.
13- تسکین دردهای استخوان
سویق نخود تقویت کننده کمر است و به رفع ضعف کمر و تسکین دردهای استخوان کمک می‌کند و به همین خاطر درمان خوبی برای دیسک کمر است.
14- تقویت قوای جنسی
سویق گندم به افزایش نیروی جنسی کمک می‌کند.
تفاوت بین سویق نخود و آرد نخودچی
این تفاوت و برتری سویق را واضح‌تر بیان می‌کند. در تهیه آرد نخودچی ابتدا نخود را چند مرحله می‌خیسانند یا می‌پزند و آب آن را تخلیه می‌کنند و سپس آن را تفت می‌دهند و آسیاب می‌کنند. در پروسه پخت با آب، ارزش غذایی ماده جامد در آب تخلیه می‌شود، در فرآورده‌های حیوانی تقریبا نیمی از خواص تخلیه می‌شود. به همین خاطر ارزش گوشت و آبگوشت تقریباً با هم برابر بوده ولی در فرآورده‌های گیاهی، درصد بالایی از ارزش غذایی در آب پخته شده تخلیه می‌شود، به خاطر همین بوده که در بسیاری از روش‌های تجویز دارو از عصاره جوشانده شده این فرآورده‌ها استفاده می‌کنند.
در تهیه آرد نخودچی ارزش غذایی نخود در همان آبی بوده که پس از خیساندن یا طبخ دور ریخته شده ولی در تهیه سویق نخود، ابتدا نخود را تمیز و سپس آسیاب می‌کنند و تفت می‌دهند؛ در این پورسه ارزش غذایی نخود حفظ شده و فواید طبخ مثل آزاد شدن قند‌ها به آرد اضافه می‌شود. این مقایسه در مورد گندمک با سویق گندم و بقیه حبوبات و غلات نیز صدق می‌کند.
سویق و خواص آن در روایات اسلامی و طب سنتی
یکی از خوراکی‌های کمتر شناخته شده ولی مهم و پر خاصیت که به خوردن آن در روایات اسلامی بسیار سفارش شده است سویق است. در این روایات به سویق گندم، جو، عدس، برنج ،سیب و خواص آنها اشاره داشته و در بعضی روایات به طور کلی خاصیت سویق بیان شده و در بعضی موارد، از سوی امامان معصوم خوردن سویق برای درمان بیماری‌ها توصیه شده است. به طور مثال امام صادق (ع) فرموده‌اند: «سویق خالی یا با روغن زیتون، گوشت را می‌رویاند و استخوان را محکم می‌سازد و به همین دلیل به کودکان خردسال هم سویق داده شود، همچنین خوردن چهل‌روزه آن بازوان را پرتوان می‌کند.» و در جایی دیگر فرموده‌اند: «براى مسمومیت، دارویى سودمندتر از سویق سیب، سراغ ندارم».
منابع موثق علمی شیعه بالاترین درجه ارزش را به سویق داده و شمردن سویق در رتبه خوراک انبیا و مرسلین تایید دیگری بر اهمیت این ماده غذایی با ارزش می باشد. در همین خصوص، امام کاظم (ع) فرموده‌اند: «همانا سویق همراه با وحی از آسمان نازل شد.»
در بعضی روایات هم یکی از اصحاب درباره بیماری خود یا دیگری صحبت می‌کند و امام بر اساس حرف او سویق و نیز روش مصرف آن را توصیه می‌کنند.
محققان و پژوهشگران طب سنتی توصیه می‌کنند که افراد برای تقویت عمومی بدن باید سویق را به مدت ۴۰ روز مصرف کنند، اما پس از سه روز آثار آن مانند افزایش انرژی و قدرت بدنی خصوصاً در شانه‌ها قابل مشاهده است.
سویق مناسب خودتان را پیدا کنید
خواص هر سویقی با خواص همان چیزی که از آن تهیه شده تناسب دارد. مثلاً جو از گندم سردتر است، پس در این‌صورت طبع سویق جو هم از سویق گندم سردتر بوده. بنابراین خوب است قبل از تهیه و خوردن سویق، طبع و مزاج خود را شناخته تا بتوان درست انتخاب کرد.
بعضی از سویق‌ها را نیز به همین دلیل بر اساس ویژگی مصرف‌کننده و یا خاصیت‌شان نام‌گذاری کرده‌اند. مانند سویق کودک، سویق چاقی و سویق لاغری و …. در خرید اینگونه سویق‌ها نیز باید دقت کرد که به آن نیاز است یا نه. مثلاً اگر چاقی یا لاغری به کم‌کاری یا پرکاری غده تیروئید مربوط می‌شود، یا برای بیماری خاصی دارو مصرف می‌شود، یا شخصی یماری گوارشی دارد، باید با مشورت پزشک سویق را مصرف کند
منبع اخباررسمی
این مقاله ادامه دارد منتظر بمانید …..
